Salve mundi domine, Cesar noster ave!
cuius bonis omnibus iugum est suave;
quisquis contra calcitrat putans illud grave,
obstinati cordis est et cervicis prave. |
4 |
| |
Princeps terre principum, Cesar Friderice,
cuius tuba titubant arces inimice,
tibi colla subdimus tigres et formice
et cum cedris Libani vepres et myrice. |
8 |
| |
Nemo prudens ambigit te per dei nutum
super reges alios regem constitutum
et in dei populo digne consecutum
tam vindicte gladium, quam tutele scutum. |
12 |
| |
Unde diu cogitans, quod non esset tutum
Cesari non reddere censum vel tributum,
vidua pauperior tibi do minutum,
de cuius me laudibus pudet esse mutum. |
16 |
| |
Tu foves et protegis magnos et minores,
magnis et minoribus tue patent fores;
omnes ergo Cesari sumus debitores,
qui pro nostra requie sustinet labores. |
20 |
| |
Dent fruges agricole, pisces piscatores,
auceps volatilia, feras venatores:
nos poete pauperes, opum contemptores,
scribendo Cesareos canimus honores. |
24 |
| |
Filius ecclesie fidem sequor sanam,
contemno gentilium falsitatem vanam,
unde iam non invoco Phebum vel Dianam
nec a Musis postulo linguam Tullianam. |
28 |
| |
Christi sensus imbuat mentem Christianam,
ut de Christo domini digna laude canam,
qui potenter sustinens sarcinam mundanam
relevat in pristinum gradum rem Romanam. |
32 |
| |
Scimus per desidiam regum Romanorum
ortas in imperio spinas impiorum
et sumpsisse cornua multos populorum,
de quibus commemoro gentem Lombardorum. |
36 |
| |
Que dum turres erigit more Giganteo,
volens altis turribus obviare deo,
contumax et fulmine digna Cyclopeo
instituta principum sprevit ausu reo. |
40 |
| |
Libertatis titulo volens gloriari,
nolens in Italia regem nominari,
indignata regulis legum coartari
extra legum terminos cepit evagari. |
44 |
| |
De tributo Cesaris nemo cogitabat,
omnes erant Cesares, nemo censum dabat;
civitas Ambrosii velut Troia stabat,
deos parum, homines minus formidabat. |
48 |
| |
Dives bonis omnibus et beata satis,
nisi quia voluit repugnare fatis,
cuius esse debuit summa libertatis,
ut, quod erat Cesaris, daret ei gratis. |
52 |
| |
Surrexit interea rex iubente deo,
metuendus hostibus tamquam ferus leo,
similis in preliis Iude Maccabeo,
de quo, quicquid loquerer, minus esset eo. |
56 |
| |
Non est eius animus in curanda cute,
curam carnis comprimit animi virtute;
de communi cogitans populi salute
pravorum superbiam premit servitute. |
60 |
| |
Quanta sit potencia vel laus Friderici,
cum sit patens omnibus, non est opus dici.
qui rebelles lancea fodiens ultrici,
representat Carolum dextera victrici. |
64 |
| |
Hic ergo considerans orbem conturbatum
potenter aggreditur opus deo gratum
et ut regnum revocet ad priorem statum,
repetit ex debito census civitatum. |
68 |
| |
Prima suo domino paruit Pavia,
urbs bona, flos urbium, clara, potens pia;
digna foret laudibus et topographia,
nisi quod nunc utimur brevitatis via. |
72 |
| |
Post Paviam ponitur urbs Novariensis,
cuius pro imperio dimicavit ensis
frangens et reverberans viribus immensis
impetum superbie Mediolanensis. |
76 |
| |
Carmine, Novaria, semper meo vives,
cuius sunt per omnia commendandi cives,
inter urbes alias eris laude dives,
donec desint Alpibus frigora vel nives. |
80 |
| |
Laetare, Novaria, numquam vetus fies,
meis te carminibus renovari scies:
fame tue terminus nullus erit dies,
nunc est tibi reddita post laborem quies. |
84 |
| |
Mediolanensium dolor est immensus,
pre dolore nimio conturbatur sensus.
civibus Ambrosii furor est accensus,
dum ab eis petitur ut a servis census. |
88 |
| |
Interim precipio tibi, Constantine:
iam depone dexteram, tue cessent mine!
Mediolanensium tante sunt ruine,
quod in urbe media modo regnant spine. |
92 |
| |
Tantus erat populus atque locus ille,
si venisset Grecia tota cum Achille,
in qua tot sunt menia, tot potentes ville,
non eam subicere possent annis mille. |
96 |
| |
Iussu tamen Cesaris obsidetur locus,
donec ita venditur esca sicut crocus.
in tanta penuria non est ibi iocus,
ludum tandem Cesaris terminavit rochus. |
100 |
| |
Sonuit in auribus angulorum terre
et in maris insulis huius fama gerre;
quam si michi liceat plenius referre,
hoc opus Eneidi poteris preferre. |
104 |
| |
Modis mille scriberem bellicos conflictus,
hostiles insidias et viriles ictus,
quantis minis impetit ensis hostem strictus,
qualiter progreditur castris rex invictus. |
108 |
| |
Erant in Italia greges vespillonum,
semitas obsederat rabies predonum,
quorum cor ad scelera semper erat pronum,
quibus malum facere videbatur bonum. |
112 |
| |
Cesaris est gloria, Cesaris est donum,
quod iam patent omnibus vie regionum,
dum ventis exposita corpora latronum
surda flantis boree captant aure sonum. |
116 |
| |
Iterum describitur orbis ab Augusto,
redditur res publica statui vetusto;
pax terras ingreditur habitu venusto,
et iam non opprimitur iustus ab iniusto. |
120 |
| |
Volat fama Cesaris velut velox equus;
hac audita trepidat imperator Grecus,
iam, quid agat nescius, iam timore cecus,
timet nomen Cesaris, ut leonem pecus. |
124 |
| |
Iam tyranno Siculo Siculi detrectant;
Siculi te sitiunt, Cesar, et exspectant;
iam libenter Apuli tibi genu flectant,
mirantur, quid detinet, oculos humectant. |
128 |
| |
Archicancellarius viam preparavit,
dilatavit semitas, vepres exstirpavit,
ipso iugo Cesaris terram subiugavit;
et me de miserie lacu liberavit. |
132 |
| |
Imperator nobilis, age sicut agis!
sicut exaltatus es, exaltare magis!
fove tuos subditos, hostes cede plagis,
super eos irruens ultione stragis. |
136 |
